Thiết kế chương trình ODA riêng cho khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã

Đồng chí Nguyễn Chí Dũng, Uỷ viên BCH Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư, Phó Trưởng ban Thường trực Ban chỉ đạo đổi mới phát triển KTTT, HTX phát biểu tại buổi làm việc

Tháo gỡ nhiều khó khăn cho hệ thống KTTT, HTX

Tại buổi làm việc, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo nhấn mạnh, KTTT, HTX dần trở thành động lực phát triển kinh tế xã hội bền vững, xu hướng phát triển các HTX quy mô lớn, liên hiệp HTX; liên kết chuỗi giá trị sẽ diễn ra mạnh mẽ. Từ thực tiễn ở nước ta và kinh nghiệm phát triển HTX ở các nước phát triển và đang phát triển trên thế giới cho thấy, sự hỗ trợ của Nhà nước để tăng cường nguồn lực cho HTX phát triển theo quy hoạch là rất cần thiết. Mặc dù nhiều cơ chế, chính sách liên quan đến phát triển KTTT, HTX được ban hành và thực thi, thúc đẩy khu vực KTTT, HTX phát triển cả về số lượng và chất lượng. Tuy nhiên, một số chính sách, pháp luật của Nhà nước còn bỏ sót hoặc không nêu cụ thể phạm vi, đối tượng điều chỉnh là HTX, cho nên các HTX không thể tiếp cận được các nguồn lực và các Bộ, ngành, UBND tỉnh không có căn cứ để triển khai, bố trí kinh phí Ngân sách Nhà nước hỗ trợ.

Cụ thể, một số chính sách hỗ trợ HTX được quy định tại Điều 6 Luật HTX năm 2012 và Nghị định số 193/2013/NĐ-CP ngày 21/11/2013 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật HTX; Chỉ thị số 12/CT-TTg ngày 22/5/2018 của Thủ tướng Chính phủ về việc tiếp tục tăng cường công tác triển khai thi hành Luật HTX năm 2012; Thông báo kết luận của Thủ tướng Chính phủ số 276/TB-VPCP ngày 3/8/2018 tại cuộc họp với Liên minh HTX về tình hình KTTT, HTX... chưa được thực hiện trên địa bàn cả nước hoặc có ít địa phương thực hiện. Chẳng hạn như chính sách thuế ưu đãi cho HTX, xử lý tài sản không chia của HTX khi giải thể, chuyển đổi sang hình thức tổ chức khác; hướng dẫn xử lý các khoản nợ các tổ chức tín dụng của HTX khi giải thể, phá sản...

Về chính sách thuế, phí đối với HTX có một số bất cập như: thuế giá trị gia tăng làm chi phí sản xuất, giảm khả năng cạnh tranh và không khuyến khích HTX hợp tác để thành lập các liên hiệp HTX có quy mô lớn; Luật thuế thu nhập DN chưa quy định tiêu chí, công thức tính thuế áp dụng cho HTX, chưa quy định ưu đãi thuế thu nhập DN đối với các HTX phi nông nghiệp, thuế thu nhập cá nhân (thuế suất 5%) đối với thành viên HTX không hợp lý, không khuyến khích người dân góp vốn thành lập HTX...

Tuy nhiên, một số nội dung quy định thực thi chính sách không quy định rõ đối tượng thụ hưởng là HTX hoặc người lao động trong HTX. Một số văn bản thủ tục hành chính, hồ sơ phức tạp, qua nhiều cơ quan, ban ngành khiến các HTX thấy mất nhiều thời gian mà mức hỗ trợ không đáng kể, thậm chí có thể không đủ bù phần chi phí làm hồ sơ thụ hưởng. Một số quy định vay 0% trả lương cho người lao động nghỉ việc, thực tế HTX không chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động mà chỉ cho tạm nghỉ việc hoặc giảm thời gian đi làm, sử dụng nguồn quỹ dự phòng để duy trì trả lương và hỗ trợ tài chính cho người lao động.

Đồng chí Nguyễn Ngọc Bảo, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, Phó Trưởng Ban chỉ đạo đổi mới phát triển KTTT, HTX phát biểu tại buổi làm việc

Tạo điều kiện cho hợp tác xã tiếp cận nguồn lực nâng cao hiệu quả sản xuất

Từ những vướng mắc trên, Liên minh HTX Việt Nam đề xuất Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ KH&ĐT và các bộ, ngành liên quan sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật, tạo điều kiện cho HTX tiếp cận được nguồn lực để phát triển, đồng thời cơ quan quản lý Nhà nước tăng cường hoạt động quản lý HTX.

Liên minh Hợp tác xã Việt Nam đề nghị Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ KH&ĐT và các Bộ, ngành Trung ương khi soạn thảo, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến phát triển kinh tế - xã hội, thì quy định HTX, liên hiệp HTX, cá nhân thành viên của tổ chức này thuộc phạm vi, đối tượng điều chỉnh. 

Cũng tại buổi làm việc này, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo đề nghị, Bộ KH&ĐT tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định riêng về phát triển KTTT, HTX cho các ngành nghề nông nghiệp, phi nông nghiệp cho phù hợp. Bên cạnh đó, tập trung nguồn lực xây dựng mô hình HTX sản xuất gắn với chuỗi giá trị, bố trí vốn xây dựng cơ sở hạ tầng gắn với logistics hỗ trợ KTTT, HTX. Xem xét, bố trí nguồn lực, cơ chế, chính sách tạo điều kiện cho Liên minh HTX Việt Nam thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao.

Liên minh Hợp tác xã Việt Nam đề xuất nội dung và kinh phí thực hiện Quyết định số 1804/QĐ-TTg, ngày 13/11/2020; Quyết định 167/QĐ-TTg ngày 3/2/2021 của Thủ tướng Chính phủ và các chương trình mục tiêu quốc gia hỗ trợ phát triển KTTT, HTX giai đoạn 2021-2025 giao hệ thống Liên minh Hợp tác xã Việt Nam thực hiện...

Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cũng đề nghị Bộ KH&ĐT bố trí tập trung nguồn lực để hỗ trợ việc nâng cao hiệu quả tổ chức sản xuất, kinh doanh của người dân theo mô hình HTX, củng cố và nâng cao hiệu quả hoạt động của HTX ở các xã nông thôn mới; Phát triển, thành lập mới HTX vùng dân tộc thiểu số và miền núi. 

Đồng thời, Liên minh HTX Việt Nam cũng đề nghị Chính phủ, Bộ KH&ĐT bổ sung vốn điều lệ và tạo điều kiện hoạt động cho Quỹ hỗ trợ phát triển HTX Trung ương, kiến nghị Chính phủ có chính sách ưu đãi đối với các Trung tâm tư vấn, hỗ trợ, cung cấp dịch vụ, hình thành và phát triển HTX...

Quang cảnh buổi làm việc

Khu vực KTTT, HTX sẽ đóng góp rất lớn vào tăng trưởng kinh tế, xóa đói giảm nghèo

Phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng chia sẻ: "Tôi trăn trở làm sao người nông sản xuất ít nhưng hiệu quả. Giá trị lợi nhuận thu về phải cao". Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng đánh giá vai trò, vị trí của khu vực KTTT, HTX rất quan trọng. Đề cập tới số lượng HTX, THT đang hoạt động theo báo cáo của Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhìn nhận chắc chắn khu vực này sẽ đóng góp rất lớn vào tăng trưởng kinh tế, xóa đói giảm nghèo, cân bằng phát triển giữa các vùng miền khác nhau. 

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, xu thế phát triển là không chạy theo số lượng, gắn tăng trưởng với tiến bộ, công bằng xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân. Về kiến nghị hoàn thiện thể chế chính sách, Bộ trưởng KH&ĐT cho rằng rất quan trọng và cần nghiên cứu kịp thời, đánh giá, phân tích để không phải chỉ có thể chế liên quan trực tiếp tới KTTT, HTX mà còn các chính sách của các ngành, lĩnh vực khác cũng phải hiện diện khu vực này.

Việc tham gia vào chương trình xúc tiến thương mại, đầu tư, hỗ trợ doanh nghiệp, Bộ KH&ĐT giao cho Cục Phát triển HTX và Cục Phát triển Doanh nghiệp để làm sao gắn kết với chương trình các bộ, dự án cụ thể; Các Liên minh HTX, HTX, doanh nghiệp, địa phương tham gia thế nào. Về bổ sung nguồn lực trong vốn đầu tư công trung hạn, Bộ KH&ĐT giao cho Cục Phát triển HTX tập hợp nhu cầu, báo cáo lãnh đạo.

“Có thể thiết kế chương trình ODA riêng cho khu vực KTTT, HTX để giải quyết các vấn đề ở trung ương và địa phương. Tất nhiên chọn vấn đề, nội dung cho cụ thể như hỗ trợ thu hút được doanh nghiệp, liên kết tạo được chuỗi, xây dựng cơ sở hạ tầng về chế biến, bảo quản; đào tạo nhân lực, hạ tầng; xây dựng cơ sở về dữ liệu HTX, sản phẩm HTX”- Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng chỉ đạo.

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, đã đến lúc cần thay đổi cách tiếp cận, nâng công nghệ cao lên một bước nữa. Theo đó, Liên minh HTX Việt Nam cần quán triệt tinh thần tới các HTX, thành viên HTX trong thời gian tới. Bộ trưởng Bộ KH&ĐT cũng cho biết 3 Trung tâm tư vấn, hỗ trợ, cung cấp dịch vụ, hình thành và phát tiển HTX thì phải xây dựng đề án khả thi về chọn địa điểm, nhân rộng cách làm hay, có mô hình phát triển tốt. 

Về định hướng phát triển trong thời gian tới, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT cho biết sẽ sửa đổi chính sách để thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, cân đối cung cầu trong sản xuất, phải tính đến mở rộng sang những phân khúc cây trồng khác như dược liệu. Việc sửa đổi chính sách cần phải tạo hỗ trợ thiết thực cho hệ thống Liên minh HTX từ trung ương tới địa phương để giúp người dân nhận thấy rõ lợi ích từ việc tham gia HTX, đóng góp sức lực của mình vào phát triển KTTT, HTX.

Vai trò nòng cốt của hệ thống Liên minh Hợp tác xã Việt Nam gắn với phát triển của KTTT, HTX

Tiếp thu những gợi mở và chỉ đạo của Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo chia sẻ: “Bộ trưởng cũng kinh qua rất nhiều thực tiễn ở địa phương cũng như trung ương và cũng nhìn thấy rõ được vai trò nòng cốt của hệ thống Liên minh Hợp tác xã Việt Nam gắn với phát triển của KTTT, HTX của cả nước và chúng tôi cũng xin tiếp thu và triển khai những quan điểm chỉ đạo và ý kiến hết sức tâm huyết của đồng chí. Đặc biệt là chú trọng hiệu quả, lấy hiệu quả là mục tiêu hàng đầu và làm phương châm hành động và chọn việc để làm vì quỹ thời gian và nguồn lực có hạn cho nên chúng tôi hết sức nghiêm túc và sẽ triển khai quyết liệt các công việc”.

Nhấn mạnh tại buổi làm việc, Chủ tịch Nguyễn Ngọc Bảo cho biết, về gợi ý về chương trình ODA riêng cho khu vực KTTT, HTX Liên minh Hợp tác xã Việt Nam sẽ nghiên cứu nghiêm túc và sẽ triển khai sớm, sẽ chủ động hơn cùng với các đơn vị chức năng bên Bộ KH&ĐT để thiết kế chương trình ODA này tạo điều kiện phát triển hơn nữa cho KTTT, HTX trong thời gian tới.

Theo Liên minh Hợp tác xã Việt Nam.