Nghị trường nóng vấn đề chuyển nhượng vốn góp trong hợp tác xã

Trong phiên thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi) chiều ngày 25/5, vấn đề được các đại biểu Quốc hội quan tâm nhiều nhất là chuyển nhượng phần vốn góp của các thành viên hợp tác xã. 

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đề xuất được trình Quốc hội theo phương án 1, tức là cho phép các thành viên của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã được phép chuyển nhượng vốn góp của mình khi không còn nhu cầu tham gia nữa.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đề xuất được trình Quốc hội theo phương án 1.

Chuyển nhượng là phù hợp thông lệ quốc tế

Có 4 lý do được Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đưa ra là bảo đảm quyền tự do và lợi ích chính đáng, hợp pháp theo quy định của Hiến pháp. Thứ hai, bảo đảm nguyên tắc mở về thành viên tham gia và rút khỏi hợp tác xã như kinh nghiệm của quốc tế. Thứ ba là phù hợp với nguyên tắc phát triển thành viên, đặc biệt là thu hút được các thành viên có đủ năng lực để tham gia.

Thứ tư, tránh tình trạng một thành viên góp bằng đất đai, nhà xưởng hay tài sản lớn, khi chấm dứt tư cách thành viên mà rút các tài sản này ra và không cho chuyển nhượng và để lại nữa thì sẽ ảnh hưởng đến hoạt động của hợp tác xã, đến sự tồn tại của cả hợp tác xã, nếu không cho chuyển nhượng mà bị rút hết vốn ra thì HTX không thể hoạt động được.

Bộ trưởng chỉ ra thực tiễn đã  xảy ra như vậy. Và để tránh việc làm sai lệch các bản chất về mô hình hợp tác xã cũng như là thao túng của các cá nhân hay là chi phối khi nhận chuyển nhượng, Bộ trưởng  cho biết dự thảo đã quy định về tỷ lệ vốn góp tối đa của mỗi thành viên, đó là đối với hợp tác xã thì không quá 30% và đối với liên hiệp hợp tác xã không quá 40%.

Các cá nhân và tổ chức khi nhận chuyển nhượng vốn góp phải tuân thủ tôn chỉ của hợp tác xã và điều lệ hợp tác xã, phải đảm bảo được nguyên tắc là phải ưu tiên chuyển nhượng cho các thành viên trong hợp tác xã trước, thành viên góp vốn và thành viên không góp vốn, sau 60 ngày nếu không ai mua, nhận chuyển nhượng thì được quyền bán ra ngoài, khi bán ra ngoài phải được đại hội thành viên của hợp tác xã thông qua. \"Tức là các quy định cũng hết sức chặt chẽ\", Bộ trưởng Dũng nói. 

Đại biểu cho ý kiến về dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi) chiều ngày 25/5

Đại biểu Thạch Phước Bình, Trà Vinh cũng tán thành với phương án 1 và cho rằng phần vốn góp mà thành viên, cá nhân, tổ chức nhận chuyển nhượng sở hữu sau khi hoàn thành giao dịch chuyển nhượng không thấp hơn vốn góp tối thiểu và không vượt quá vốn góp tối đa theo quy định của luật này và điều lệ. \"Theo tôi, quy định này phù hợp với điều kiện ngày càng phát triển của nền kinh tế, phù hợp với thông lệ quốc tế, tạo sự bình đẳng, quyền tự do của các thành viên hợp tác xã khi tham gia hợp tác xã với ý nghĩa là một tổ chức kinh tế như các tổ chức kinh tế khác\", đại biểu tỉnh Trà Vinh phát biểu.

Tuy nhiên, Đại biểu Thạch Phước Bình cũng đề nghị cần quy định chặt chẽ cả 2 bên bán và mua đều đồng ý chuyển nhượng nhưng phải bảo đảm tôn chỉ nguyên tắc, bản chất hoạt động của hợp tác xã. Từng hợp tác xã nghiên cứu để quy định cụ thể hơn trong điều lệ, theo đó cho phép các thành viên chuyển nhượng phần vốn góp trong nội bộ hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã với các thành viên hiện hữu nhằm bảo đảm sự ổn định về cơ cấu thành viên và bảo đảm quyền lợi cho các thành viên khi có nhu cầu chuyển nhượng phần vốn góp cũng như tạo điều kiện cho các thành viên liên kết góp vốn, thành viên liên kết không góp vốn có thể chuyển đổi thành thành viên chính thức. \"Thành viên liên kết góp vốn với mức góp vốn tối đa của mỗi thành viên chính thức không quá 30% vốn điều lệ đối với hợp tác xã và 40% vốn điều lệ đối với liên hiệp hợp tác xã\", đại biểu Bình góp ý.

Nguy cơ sai lệch bản chất của HTX

Tuy nhiên, có ý kiến đại biểu bày tỏ quan ngại về vấn đề chuyển nhượng vốn góp sẽ làm sai lệch bản chất của HTX. Đại biểu Thái Quỳnh Mai Dung - Vĩnh Phúc đề nghị theo phương án 2, tức là không quy định về chuyển nhượng phần vốn góp của thành viên hợp tác xã và liên hiệp hợp tác xã, tránh hiện tượng mua, bán cổ phần vốn góp tương tự như là công ty cổ phần, công ty TNHH, doanh nghiệp hợp tác xã mà hạn chế tình trạng thâu tóm, chi phối. \"Tôi nhất trí với quy định trả lại phần vốn góp khi chấm dứt tư cách thành viên ra khỏi hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã\", đại biểu Thái Quỳnh Mai Dung cho biết.

Đại biểu cho ý kiến về dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi) chiều ngày 25/5.

Bộ trưởng Bộ KHĐT cho rằng chúng ta không lo sẽ bị sai lệch bản chất. \"Bởi vì, phải tuân thủ tôn chỉ và điều lệ, lại được đại hội thành viên tham gia, vấn đề đó chúng ta không đáng ngại\", Bộ trưởng nói. 

Cũng giữ quan điểm không quy định chuyển nhượng vốn góp, đại biểu Phạm Văn Hòa, Đồng Tháp cho rằng nếu cho chuyển nhượng phần vốn thì sẽ dễ dẫn đến tình trạng thao túng vốn. Đại biểu Hòa dẫn chứng khi quy định hợp tác xã chỉ còn 5 thành viên, nếu hợp tác xã ăn nên làm ra rất nhiều tiền, lời rất cao, chỉ cần tôi có tiền nhiều tôi mua vốn 3 thành viên mà 3 thành viên đồng ý bán, theo quy định của điều lệ mỗi người một phiếu, 3 thành viên là có quyền biểu quyết cao hơn rồi.

\"Cho nên nếu cho quyền chuyển nhượng phần vốn của thành viên cho các đối tượng khác thì tôi nghĩ rằng không nên\", đại biểu tỉnh Đồng Tháp nói. Ông giải thích vì hợp tác xã không phải là công ty cổ phần, cũng không phải là công ty trách nhiệm hữu hạn. Luật Doanh nghiệp quy định công ty thì được chuyển phần vốn của mình ra, phần lãi của mình, còn đối với hợp tác xã như theo giải trình là đối nhân chứ không đối vốn, hợp tác xã mục đích là tương thân, tương trợ, thân ái giúp đỡ lẫn nhau để cùng phát triển. Nếu như có lợi nhuận, một cá nhân hoặc tổ chức nào đó người ta có tiền người ta muốn mua, trong khi đó mình góp vốn chỉ có 1 triệu thôi, có thể họ mua 10 triệu hoặc họ mua 100 triệu, thấy nhiều lợi nhuận quá nên bán. Rồi những đối tượng khác họ cũng mua, bán thì người ta sẽ thao túng. \"Đối với những hợp tác xã thì rất khó. Hiện nay tình trạng đã diễn ra, theo tôi nghĩ không nên\", đại biểu Hòa nói.

Trước những băn khoăn của một số đại biểu về việc các thành viên mua vốn góp của nhiều người khi số lượng thành viên vượt quá bán và người ta có thể chi phối, thâu tóm, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đồng tình cần phải nghiên cứu thêm vấn đề này.

\"Bởi vì mình đây là đối nhân, đối vốn thì chúng ta không sợ, người ta chiếm 90% hay 99% thì người ta chỉ có 1 phiếu, nhưng nếu có 5 thành viên mà người ta lại mua của 3 thành viên tức là họ chi phối rồi\", Bộ trưởng nói. 

Để tránh bị chi phối và thâu tóm, Bộ trưởng cho biết cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục nghiên cứu, làm sao quy định thêm một điều khoản để khống chế và khóa chuyện này. \"Tức là khi anh nhận chuyển nhượng nhưng tổng số thành viên không quá 50% của tổng số thành viên của hợp tác xã, ví dụ như vậy, về câu chữ chúng tôi sẽ nghiên cứu thêm\", Bộ trưởng Dũng nói.

\"Chúng tôi sẽ trao đổi với cơ quan thẩm tra rồi báo cáo lại với Ủy ban Thường vụ Quốc hội để làm sao chúng ta đảm bảo được đúng tinh thần tự do, quyền quyết định của người ta nhưng vẫn đảm bảo không có vấn đề về chi phối, thâu tóm hay làm sai lệch bản chất của hợp tác xã\", Bộ trưởng Dũng khẳng định và mong muốn Quốc hội xem xét, cân nhắc và ủng hộ phương án 1.

Theo VN Business