THỰC TRẠNG HỢP TÁC XÃ THỦY SẢN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KHÁNH HÒA

Theo thống kế tính đến tháng 12/2024, trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa hiện có tổng cộng 15 hợp tác xã (HTX) thủy sản, trong đó 11 HTX đang hoạt động và 4 HTX đã ngừng hoạt động. Các HTX này chủ yếu phân chia vào hai lĩnh vực chính là khai thác thủy sản và nuôi trồng thủy sản, với sự khác biệt rõ rệt trong tình hình hoạt động và năng lực tài chính.

Về HTX khai thác thủy sản, có 4 HTX hoạt động với tổng cộng 126 thành viên. Các HTX này chủ yếu hoạt động đánh bắt gần bờ theo phương pháp truyền thống với lưới đăng và cung cấp sản phẩm cho các vựa lớn tại thành phố Nha Trang. Đáng chú ý, vốn hoạt động trung bình của mỗi HTX đạt 2 tỷ đồng, mang lại doanh thu khoảng 3 tỷ đồng/năm và lợi nhuận trung bình 300 triệu đồng/năm. Theo thống kê Nguồn vốn hoạt động của các hợp tác xã khai thác thủy sản tại tỉnh Khánh Hòa có sự tăng trưởng ổn định qua ba năm, từ 2,05 tỷ đồng vào năm 2021 lên 2,24 tỷ đồng vào năm 2023. Điều này phản ánh khả năng huy động và duy trì nguồn lực tài chính hiệu quả của các HTX, đồng thời cho thấy sự tin tưởng từ các thành viên xã viên và nhà đầu tư vào hoạt động kinh doanh của họ. Tuy nhiên, tốc độ tăng vốn vẫn còn tương đối chậm, chỉ đạt trung bình khoảng 4,6% mỗi năm. Điều này cho thấy các HTX vẫn đang gặp những khó khăn nhất định trong việc mở rộng quy mô hoặc triển khai các nguồn vốn từ các tổ chức tài chính bên ngoài.

Doanh thu HTX cũng có xu hướng tăng nhẹ từ 3,09 tỷ đồng năm 2021 lên 3,21 tỷ đồng năm 2023, tương ứng với mức tăng trưởng trung bình khoảng 3,9% mỗi năm. Mặc dù đây là một tín hiệu tích cực, mức tăng trưởng này còn khá khiêm tốn nếu so sánh với tiềm năng khai thác và nhu cầu thị trường trong khu vực. Điều này có thể do sự phụ thuộc vào các phương pháp khai thác truyền thống, khả năng khai thác giới hạn gần bờ và thiếu sự đổi mới trong công nghệ sản xuất. Lợi nhuận, mặc dù cũng tăng từ 292,5 triệu đồng lên 302,3 triệu đồng trong cùng giai đoạn, vẫn duy trì tỷ lệ lợi nhuận trên doanh thu ở mức khá thấp, dao động từ 9,5% đến 9,6%. Tỷ lệ này cho thấy khả năng kiểm soát chi phí của các HTX đã đạt mức ổn định, nhưng chưa có nhiều cải thiện trong việc nâng cao hiệu quả khai thác hoặc tăng giá trị gia tăng cho sản phẩm.

Thu nhập bình quân của lao động trong các HTX khai thác thủy sản có sự cải thiện, tăng từ 64,8 triệu đồng/người/năm vào năm 2021 lên 65,8 triệu đồng/người/năm vào năm 2023. Dù đây là một dấu hiệu tích cực, tốc độ tăng thu nhập vẫn chậm, chỉ đạt trung bình 0,77% mỗi năm. Điều này phản ánh việc phân phối lợi nhuận đã phần nào đảm bảo đời sống ổn định cho lao động, nhưng chưa thể hiện sự bứt phá trong việc nâng cao thu nhập cho xã viên. Sự ổn định về thu nhập có thể được xem là điểm mạnh trong việc duy trì sự gắn bó của người lao động, song để thúc đẩy động lực làm việc và thu hút thêm nhân lực chất lượng cao, các HTX cần có chiến lược cải thiện thu nhập mạnh mẽ hơn.

Về các HTX nuôi trồng thủy sản hiện có 07 HTX đang hoạt động. Các hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực nuôi trồng các loại thủy sản có giá trị kinh tế cao như tôm hùm, tôm sú, ốc hương, hàu và cá biển. Vốn hoạt động trung bình của mỗi HTX trong lĩnh vực này là 1 tỷ đồng, thấp hơn so với lĩnh vực khai thác. Năm 2024 có 01 HTX Nuôi biển công nghệ cao Vạn Ninh được thành lập, đây là một HTX mở ra hướng đi mới cho ngành nuôi trồng thủy sản theo hướng thay thế lồng nuôi truyền thống sang sử dụng vật liệu như HDPE. Hiện nay UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch số 11346/KH-UBND ngày 09/10/2024 Về kế hoạch triển khai mở rộng mô hình thí điểm phát triển nuôi công nghệ cao trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa, cho thấy được sự quan tâm, định hướng đối với các HTX nuôi trồng thủy sản.

HTX nuôi trồng thủy sản đã tăng đều qua ba năm, từ 0,97 tỷ đồng vào năm 2021 lên 1,08 tỷ đồng vào năm 2023, với mức tăng trung bình 5,7% mỗi năm. Mặc dù quy mô vốn còn hạn chế, sự tăng trưởng ổn định này phản ánh nỗ lực trong việc huy động nguồn lực từ thành viên và các nguồn tài trợ bên ngoài. Doanh thu tăng từ 2,35 tỷ đồng năm 2021 lên 2,62 tỷ đồng năm 2023, đạt tốc độ tăng trưởng trung bình 5,5% mỗi năm. Tuy nhiên, tỷ lệ lợi nhuận trên doanh thu vẫn dao động ở mức tương đối thấp, khoảng 9,9% - 10%, cho thấy chi phí sản xuất vẫn chiếm tỷ trọng lớn, đặc biệt là chi phí thức ăn và giống thủy sản.

Theo số liệu thống kê năm gần đây thu nhập bình quân của lao động trong các HTX cũng tăng từ 62,3 triệu đồng/người/năm vào năm 2021 lên 64,6 triệu đồng/người/năm vào năm 2023. Tuy nhiên, mức tăng thu nhập này chưa thực sự tương xứng với mức tăng trưởng doanh thu, phản ánh sự cần thiết trong việc cải thiện hiệu quả phân bổ nguồn lực tài chính và nâng cao năng suất lao động.

Nhìn chung, các HTX nuôi trồng thủy sản tại Khánh Hòa đã có những bước tiến ổn định về quy mô và hiệu quả kinh doanh. Tuy nhiên, để đạt được sự phát triển bền vững và tăng trưởng cao hơn, các HTX cần tập trung vào việc cải tiến công nghệ, nâng cao trình độ lao động, và mở rộng thị trường tiêu thụ, đặc biệt là hướng tới xuất khẩu với tiêu chuẩn chất lượng cao

Để có thể thúc đẩy các HTX thủy sản phát triển cần thực hiện các biện pháp sau:

 1. Nâng cao năng lực quản lý và điều hành cho đội ngũ cán bộ hợp tác xã thủy sản : tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý HTX thủy sản; Hỗ trợ cán bộ HTX thủy sản tham gia các chương trình tập huấn ngắn hạn và hội thảo quốc tế; Xây dựng mạng lưới kết nối giữa các HTX thủy sản trong và ngoài tỉnh; Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý HTX thủy sản; Khuyến khích cán bộ HTX tham gia nghiên cứu và phát triển (R&D)

2. Xây dựng và hoàn thiện cơ chế, chính sách hỗ trợ hợp tác xã thủy sản về tài chính và thị trường: Hỗ trợ tài chính cho HTX thủy sản dưới hình thức các quỹ hỗ trợ hoặc tín dụng ưu đãi; Xây dựng chính sách bảo hiểm rủi ro trong hoạt động nuôi trồng và khai thác thủy sản; Hỗ trợ HTX trong việc quảng bá và tiêu thụ sản phẩm thủy sản; Tạo điều kiện và thúc đẩy liên kết sản xuất giữa các HTX và doanh nghiệp; Phát triển cơ chế hỗ trợ khoa học và công nghệ cho HTX thủy sản

3. Tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng và trang thiết bị phục vụ sản xuất, chế biến thủy sản: Xây dựng và nâng cấp hạ tầng sản xuất và chế biến; Đầu tư vào công nghệ sản xuất và chế biến hiện đại; Phát triển hệ thống cung cấp điện, nước ổn định và thân thiện với môi trường; Xây dựng các hệ thống giao thông và logistics thuận tiện; Xây dựng trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D); Tăng cường công tác bảo trì, bảo dưỡng và nâng cấp thiết bị định kỳ

4. Phát triển liên kết chuỗi giá trị và mở rộng thị trường tiêu thụ cho sản phẩm thủy sản của hợp tác xã: Xây dựng mối liên kết với các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu; Hỗ trợ việc xây dựng thương hiệu và nhãn hiệu sản phẩm; Phát triển hệ thống phân phối sản phẩm; Đẩy mạnh hợp tác với các tổ chức nghiên cứu và đào tạo trong lĩnh vực thủy sản; Tham gia các chương trình hội chợ và quảng bá sản phẩm; Xây dựng kênh phản hồi và nghiên cứu thị trường

Linh