Nhiều người trẻ khởi nghiệp bằng mô hình hợp tác xã

Mô hình hợp tác xã có thể phát triển ở mọi lĩnh vực

Theo Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo, ngày càng nhiều lao động trẻ có chuyên môn cao khởi nghiệp bằng mô hình hợp tác xã. Ví dụ, trong 13 mô hình hợp tác xã hiệu quả ở đồng bằng sông Cửu Long, có đến 10 hợp tác xã có giám đốc là lao động trẻ.

Toàn cảnh tọa đàm

Thống kê cũng cho thấy, 40% chủ thể OCOP (chương trình mỗi xã một sản phẩm) là các hợp tác xã và tổ hợp tác; 70% sản lượng lương thực, 40% lượng rau củ quả, cây công nghiệp thuộc về hợp tác xã. Các hợp tác xã vận tải cũng phát triển mạnh… Điều này cho thấy, mô hình hợp tác xã có thể phát triển ở tất cả các lĩnh vực. Sản xuất theo chuỗi giá trị, tuần hoàn, sản xuất xanh, bảo đảm bền vững không còn cách nào khác là các hộ cá thể và cả doanh nghiệp phải tham gia vào hợp tác xã. Đây là mô hình tất yếu ở trong nước và thế giới, ông Bảo khẳng định.

Mặc dù mô hình hợp tác xã đã đạt được các kết quả tích cực, có đơn vị doanh thu lên đến hàng nghìn tỷ đồng, tuy nhiên các ý kiến tại tọa đàm cho rằng hoạt động của các hợp tác xã chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Các hạn chế có thể kể đến như: quy mô nhỏ, năng lực nội tại còn hạn chế, khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn, quỹ đất, các chính sách hỗ trợ chưa nhiều.

Cùng với đó, theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Huy Đông, pháp luật về hợp tác xã và các nghị định, văn bản hướng dẫn chưa phù hợp với thực tiễn. Cơ chế, chính sách ưu đãi hỗ trợ hợp tác xã, liên minh hợp tác xã chưa đủ mạnh, đặc biệt về đất đai, mặt bằng sản xuất, cơ hội tiếp cận thị trường, khoa học công nghệ... Việc phổ biến giáo dục, đẩy mạnh tuyên truyền để nhận thức đầy đủ về hợp tác xã chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Ngoài ra, bản thân các hợp tác xã có trình độ quản lý, tính tin cậy lẫn nhau còn thấp.

Thiết chế huy động sức mạnh của nông dân

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Lê Minh Hoan cho biết, ngành nông nghiệp đề ra định hướng chuyển từ nông nghiệp đơn giá trị sang đa giá trị. Câu chuyện sản lượng lớn hơn dựa trên quy mô lớn hơn là vấn đề của cả ngành, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và các bộ, ngành, địa phương phải vào cuộc với một tâm thế mạnh mẽ mới thực hiện được.

Theo ông, không thể xem hợp tác xã chỉ đơn giản như một mô hình doanh nghiệp, tồn tại hay không cũng được, mà cần xác định đây là một thiết chế huy động sức mạnh, niềm tin của người nông dân và cả bộ máy chính trị. Trong thiết chế đó, niềm tin là yếu tố quan trọng nhất. Hai chữ đầu trong hợp tác xã đã nhắc tới cụm từ “hợp tác” là muốn nói đến hàm ý huy động sức mạnh tập thể, đây là văn hóa tạo nên niềm tin. Tinh thần hợp tác trong xã hội sẽ tránh được sự đứt gãy từ các rủi ro thị trường.  

Cũng theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, việc phát triển hợp tác xã phải nằm trong nhận thức từ lãnh đạo cấp cao nhất xuống người nông dân. Phải giúp nông dân hiểu rằng vào hợp tác xã chi phí sẽ giảm đi, có sự hỗ trợ lẫn nhau trong sản xuất, nâng cao chuỗi giá trị sản phẩm và thu nhập. Nếu không hiểu hết cách tiếp cận thì khi thi hành Luật Hợp tác xã chỉ có thể “chữa cháy” một phần chứ khó đạt được sự nhất quán.

Các hợp tác xã đang rất quan tâm đến các chính sách mới trong dự thảo Luật Hợp tác xã (sửa đổi), ông Lê Văn Việt, Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Giám đốc Hợp tác xã Sản xuất và Thương mại thủy sản Xuyên Việt, tỉnh Hải Dương cho biết. Đặc biệt là những quy định về mở rộng đối tượng thành viên; nâng mức góp vốn; không giới hạn việc quy định trong cung cấp dịch vụ của hợp tác xã cho thành viên, tạo hợp tác xã phát triển thoải mái hơn, thi đua sản xuất tốt hơn. 

Thông tin về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Duy Đông cho biết, dự thảo Luật Hợp tác xã (sửa đổi) quy định các ưu đãi trực tiếp tại Luật để tránh việc phải sửa các luật chuyên ngành về sau và giảm độ trễ, tập trung vào các chính sách đất đai, vốn, tiếp cận thị trường, chuyển giao khoa học công nghệ. Riêng về vốn, sẽ có nhiều điểm mới để hợp tác xã tiếp cận vốn dễ dàng hơn; đồng thời cho phép cho tài sản chung của hợp tác xã được thế chấp ngân hàng; đẩy mạnh khuyến khích các thành viên góp vốn... để hợp tác xã có nguồn lực mạnh hơn trong thời gian tới.